Als ik me meld in Teams voor mijn gesprek met Arjen Banach, organisatiefuturoloog met een vernieuwende en innovatieve kijk op hoe we werken, meldt zich nog iemand in de wachtruimte. Een AI-tool die belooft de notulen van onze bespreking te maken. Arjen lacht en zegt ‘AI kan sommige dingen heel goed, natuurlijk kent het ook z’n tekortkomingen, maar je krijgt een verslag en let op… je kunt er ook een interview mee maken. Ik heb dat nog niet geprobeerd zelf, maar leuk experiment straks. Het grappige is, dat dit een tooltje is, dat voor mij heel normaal is. Maar niemand met wie ik vergader heeft er ooit van gehoord. Ook bij overheden met wie ik werk. Als ik dan een voorbespreking heb, dan denk ik ‘kom op hé, dat je dit niet kent of gebruikt. Het is zo handig. Dan zijn we echt te voorzichtig. Want ik weet wel dat bij hen ChatGPT verboden is, maar werk vanuit vertrouwen. Dan gaat echt niemand vertrouwelijke info delen.’

Hoe zie jij dan de rol van AI hierin?

Het is een hulpmiddel. Niet alles klopt. Als ik jouw naam typ bijvoorbeeld, komt er van alles in beeld dat wel klopt, maar het is aangevuld met hallucinaties. Omdat de tool uitgaat van ‘wat het meest waarschijnlijk is’. Dus dan klopt veel misschien niet, maar als hulpmiddel, als je ideeën nodig hebt, is het heel interessant. Kijk, ik ga nu een nieuw radio uitzending beginnen, bij een station waarvan Chiel Beelen de creatief manager is. Die is bezig met mensen die een tof programma kunnen draaien en ik ga daar een werkprogramma voor maken. Ik wilde er een leuke naam bedenken. Dan ga ik naar ChatGPT en vraag om 10 toffe namen. En zo helpt AI je aan leuke ideeën. Niet goed? Vraag je er nog 10 en vervolgens nog eens 10. En ook al zit de uiteindelijk naam er niet bij, je wordt wel op ideeën gebracht.’

Kun je ook lachen met ChatGPT?

Haha, heel sporadisch poeft er een leuk grapje uit. Moet je wel echt je best doen hoor. Ik vroeg bijvoorbeeld aan de tool ‘waar kun je het lezen van een mail van je collega mee vergelijken?’ Toen zij hij ‘Dat is een beetje hetzelfde als ontbijten met een pizza dubbel peperoni. Het lijkt een goed idee, maar de rest van de dag heb je er last van.’ Dus ja ChatGPT kan gewoon ook grappig zijn, maar het is vooral ondersteunend. Mensen zijn een beetje bang voor hun bestaanszekerheid. Op termijn kun je daar misschien wel bang voor zijn, maar niet per direct. Ik las ergens en daar ben ik het hardgrondig mee eens ‘je wordt niet vervangen door AI, maar door iemand die het goed gebruikt. Als je nog even kijkt naar die tool die nu van ons gesprek notulen maakt. Dat is gewoon superhandig. Want iedereen kan goed opletten in de vergadering. En AI maakt objectieve notulen, zonder voorkeuren of lastige emoties.’

Wij merken bij evenementen die we organiseren dat de sessies over AI altijd bomvol zitten. Merk jij dat ook?

‘Ja, AI is momenteel een thema waar iedereen wat van wil weten. Ik hoor alleen vaak van mensen na een algemene sessie dat ze met meer vragen zitten dan met antwoorden. Ik schop misschien mensen tegen de schenen, maar ik heb soms het idee dat de meeste sprekers alleen maar bezig zijn om -met soms wel 200 sheets- te laten zien wat er allemaal kan. Maar hé, hallo, je maakt mensen alleen maar onzekerder. Volgens mij is de vraag niet wat er allemaal voor ontwikkelingen zijn, maar juist hoe je het implementeert. Dus ik neem mensen juist daarin mee. Zodat je morgen al met iets kleins kunt beginnen. Er mee aan de slag gaat om niet aan de zijlijn te blijven staan.’

Hoe kijk je naar de ethische vraagstukken?

‘Ja, die heb je altijd. Omdat het veel dingen makkelijker kan maken ben je geneigd AI gelijk te omarmen. Maar je zou ook wat minder positief kunnen zijn. We hebben het vaak over duurzamer leven, ziektes tegengaan, minder racisme…maar als je ziet wie er aan de knoppen van de tooling zit, word je wat negatiever. De grote tech-reuzen zijn meer bezig met het zo veel mogelijk gebruik laten maken van hun tools. Die zijn niet per se gebaat bij het mooier maken van de wereld. Dat is de kanttekening. Maar daar sta ik op Het Kennisfestival niet te veel bij stil. Want je kunt pas een mening hebben als je het gebruikt. Dat is een beetje hetzelfde als bij de verkiezingen. Niet stemmen, maar wel klagen. Dat kan niet vind ik.’

Conclusie?

‘We moeten er gewoon mee aan de slag. Kijk, we hebben het allemaal druk, maar we werken rete-improductief. Ik denk dat mensen bij veel organisaties soms wel een dag in de week kunnen besparen als je slimmer gaat werken. Het is geen magisch toverdoos, maar je moet het gewoon gaan doen. Dat gebeurt nog veel te weinig. De tooltjes zijn er. Daar ga ik het over hebben. Ik bespreek even heel concreet welke er zijn en ga dan in op hoe je morgen kan beginnen. Zonder dat je een enorme sprong in het diepe hoeft te wagen. Voor jou als individu, als team en als organisatie. Maar het begint bij j zelf. Gewoon eens proberen. Bijvoorbeeld door ChatGPT gewoon eens de vraag te stellen ‘Dit is mijn baan, waar kan ik jou voor gebruiken?’ Dan krijg je vanzelf de antwoorden.’

Ga je ook nog een boek hierover schrijven?

‘Vooralsnog komt er geen boek van me uit. Ik geloof meer in andere vormen. Boeken worden steeds minder een ding, omdat we onze aandacht er steeds korter bijhouden. Ik denk dat de manier waarop jullie de interviews insteken leuk is. Dan kan ik er 20 lezen in plaats van 1 boek. En zie ik bijvoorbeeld ook hoe Martijn Aslander en al die anderen er tegenaan kijken.’